"Yaban-Yakup Kadri Karaosmanoğlu" Kitap İncelemesi

Türkiye'nin karanlık semasında Mustafa Kemal adı bir şafak yıldızı gibi parlıyor.

KİTAP ÖZETİ

 1. Dünya Savaşı'na yedek subay olarak katılan Ahmet Celâl, bu savaşta tek kolunu kaybederek geri döner, istanbul, ingilizler tarafından işgal edilince emireri Mehmet Ali'nin davetine uyarak, onun Porsuk çayı kıyısındaki köyüne gider. Ama aklı sürmekte olan savaştadır. Köyde, her gün gazete getirterek gelişmeleri izler. Fırsat buldukça da köylülere gelişmelerin önemini anlatılır.

   Köy halkı, yoksulluklarının ve cahilliklerinin asıl sebebi olan Salih Ağa'ya bağlıdır. O, ne derse ona inanırlar. Salih Ağa'nın etkisiyle kimse Ahmet Celal'e yanaşmaz. Köylü onu "yaban" olarak niteler. Bu duruma üzülen genç subay bunalıma düşer, iyice bunaldığı bir gün gezmeye, hava almaya çıkar; Emine ile karşılaşır, ona ilgi duyar. Ne var ki Emine, Mehmet Ali'nin kardeşi İsmail'in karışıdır. Aradan günler geçer. Köy Yunanlar tarafından işgal edilir. Yunanlar köyü yakıp yıkarlar, köylülere işkence ederler. Köylülerin çoğu köy meydanında topluca öldürülür.

   Ahmet Celal, Emine ile birlikte bu ölüm çemberinden kaçıp kurtulmak ister. Arkalarından ateş edilir, ikisi de yaralanır. Güçlükle köyün mezarlığına ulaşırlar. Sabaha kadar orada beklerler. Ertesi gün yola çıkacaklardır. Fakat Emine yarası ağır olduğundan yürüyecek durumda değildir. Ahmet Celâl, elindeki anı defterini Emine'nin eline tutuşturur, bilinmeyen bir yöne doğru gider.

   Sakarya Savaşı'ndan sonra o bölgeden düşman ordularının çekilmesi üzerine, düşman zulmünü araştırmak için köye gelen araştırma kurulu yıkıntılar, kömürleşmiş insan kemikleri arasında bir defter bulur, kenarları yanık, ortası yırtık bu defter Ahmet Celâl'in anılarını yazdığı ve son anda Emine'ye teslim ettiği defterdir.

KİTAP DEĞERLENDİRMESİ

   Yaban kitabı Anadolu'da Haymana ovasında bulunan Porsuk nehri yakınlarında unutulmuş bakımsız, harabe bir köyün  1921 yılındaki cahilliğini , bilgisizliğini , sefilliğini , pisliğini Ahmet Celal adlı karakterin gözünden gördüğümüz anlatımı oldukça başarılı  bir romandır. Bu romanda o zamanlarda köylerin devletin yardımından ne kadar mahrum olduğu okura aktarılmıştır.  Köylülerin ve dönemin halinin anlatımı etkilidir, okurda farkındalığı sağlamaktadır. 
   Yalnızlık duygusu bu kitapta başarılı bir şekilde okura aktarılmıştır. Ahmet Celal’in yalnız kalmama mücadelesi üzerinde durulmuştur. Bu durum Ahmet Celal’in yalnızlığını okura hissettirmektedir.

 Köyün medeniyetten yoksun olması Ahmet Celal’i köyden soğutmuş ve geldiğine pişman ettirmiştir. Ahmet Celal’in bir kolu eksiktir. Bu nedenle köylüler tarafından her seferinde dışlanmıştır. Saçları taradığında, kitap okuduğunda ya da dişlerini fırçaladığında bile yanında kimse durmak istememiştir, hep uzak durmaktadırlar. Bu yaşanan olaylara bakıldığında kitap yalnızlık kavramının yanında dışlanma kavramı üzerinde de durulmaktadır. 

   Ahmet Celal’in bir süre sonra başka köyden birine aşık olması da ilginç bir aşk hikayesine yol açmaktadır. Ahmet Celal’in aşkı için sergilediği davranışları ve duyguları da okura başarılı bir anlatım ile aktarılmıştır. 

   Kitabın dili anlaşılırdır ancak bazı kelimeler günümüzde sık kullanılan kelimeler değildir. Ancak kitap okuma alışkanlığı olan, kelime dağarcığı geniş olan bireyler anlama konusunda zorluk yaşamayacaktır.  

    Kitabın en ilginç bölümlerinin Ahmet Celal’in köylüye tek koluyla ders vermeye çalıştığı anlar olduğunu düşünüyorum.  Çünkü köylüler onun hayattaki hiçbir şeyi başaramayacağını düşünüyorlardı. verdiği mücadeleye benziyordu. Ahmet Celal’in İsmail’e ders vermeye çalışması da köylülere karşı verdiği mücadeleye bir örnek teşkil ediyordu. 

   Genel olarak başarılı bulduğum ve herkesin okuması gerektiğini düşündüğüm bir kitaptır. Zamanın olanaklarını fark etmek ve geçmişe dair bilgiler edinerek çıkarımda bulunmak adına vakit ayrılması, okunması gerektiğini düşündüğüm bir kitaptır. 

İncelemenin Sahibi: Zeynep Güçlü